Türk makam müziğinin teorik ve akademik ufukları üzerine Prof. Ruhi Ayangil ile görüşme

Özet

Bu görüşmede, Prof. Ruhi Ayangil ile Türk makam müziğinin teorik, tarihsel ve akademik boyutları ele alınmaktadır. Görüşmede öncelikle “usûl” kavramının yalnızca ritmik bir yapı değil, aynı zamanda düşünsel ve estetik bir temel taşı olduğu vurgulanmakta; Antik Yunan vezinlerinden aruz kalıplarına uzanan tarihsel bağlamda usûlün dönüşümü tartışılmaktadır. Mevlevî âyinleri ve tasavvuf musikisinin icrası, mistik gelenek ile akademik temsil arasındaki gerilim çerçevesinde değerlendirilmekte; modern konservatuvar eğitiminin eksiklikleri ve metodolojik sorunları üzerinde durulmaktadır. Cumhuriyet döneminde geleneksel müziğin kurumsallaşma süreci, repertuar seçimindeki daralmalar ve liyakat tartışmaları üzerinden eleştirilmekte; eğitim ve icra pratiklerinde nitelikli repertuarların yeniden merkezî bir konuma oturtulması gerektiği dile getirilmektedir. Ayrıca Türk makam müziği araştırmalarının günümüzdeki yönelimleri, organoloji, ritmoloji ve müzikoloji ekseninde yeniden tanımlanmakta; genç araştırmacılar için kavramsal ve arşivsel çalışma alanları önerilmektedir. Prof. Ayangil, Türk makam müziği Akademik Çevresi (TUMAC) örneği üzerinden bağımsız ve kolektif araştırma faaliyetlerinin önemini vurgulayarak, disiplinlerarası bir perspektifle hazırlanacak kapsamlı bir Türk makam müziği ansiklopedisinin ihtiyaç olduğunun altını çizmektedir. Bu bağlamda röportaj, Türk makam müziğinin geçmişten günümüze teorik temelleri, icra gelenekleri ve akademik temsil biçimleri üzerine önemli bir tartışma sunmaktadır.