Azerbaycan makamlarının modülasyon özellikleri açısından Hümayun makamının incelenmesi

Özet

Bu araştırmada, Azerbaycan makam teorisinin bir kolu olan makamın akrabalık ilişkileri ele alınmaktadır. Burada Azerbaycan müziğinin temel makamlarından biri olan Hümayun incelenmektedir. Makamlar arasındaki akrabalık ilişkileri sırasında bulaşmalar meydana gelebilir. Akrabalık ilişkileri çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu nedenlerin her biri makalede açıklanmıştır. Bunlardan en önemlileri makamlar arasındaki ortak perdeler ve makam destgahlarında olan ortak şübelerin oluşturduğu akrabalık ilişkileridir. Muğam şubelerinin oluşturduğu tam karar perdeleri hakkında bilgi verilmektedir. Burada ayrıca Azerbaycan müziğinde var olan iki Hümayun makamı, ana Humayun ve 2. tip Humayun makamları hakkında da bilgi verilmektedir. Hümayun makamı, başlıca Azerbaycan makamları arasında ilk kez U. Hacıbeyli tarafından gösterilmiştir. Daha sonra profesör M.İsmayilov, ana Humayun'un makamını esas alarak "Humayun" muğamına daha uygun olan 2. tip Hümayun makamını yarattı. Humayun makamından olası tüm geçişler bir tablo halinde gösterilmiş ve tarafımızdan yazılan müzik örneklerine yansıtılmıştır. Humayun makamından on farklı tam karar perdeli makama geçmek mümkündür. Akrabalık dereceleri gruplara ayrılarak her grup açıklanmaktadır.