Azerbaycan bestecileri Cevdet Haciyev ve Soltan Hacıbeyovun semfonilerinde vurmalı çalgıların (perküsyon) kullanma özellikleri

Özet

Azerbaycan bestecilerinin eserlerinde yer alan orkestra dilinin özellikleri, 20. yüzyılın başlarından itibaren senfoni orkestrası için yazılan eserlerde şekillenmiş ve gelişmiştir. Bu dönem, orkestra müziğindeki bir dizi yenilik ve bestecilerin eserlerinde vurmalı çalgıların pozisyonundaki önemli ilerlemelerle karakterize edilir. Azerbaycan bestecisinin müziği ilk olarak opera türü ile başlasa da 20. yüzyılın 30'lu ve 40'lı yıllarında ilk senfonilerin yaratılması aynı zamanda ulusal orkestra tarzının oluşumuna da ivme kazandırdı. Azerbaycanlı besteciler Gara Garayev, Soltan Hacıbeyov ve Cevdet Hajiyev ilk senfonilerini yazdılar ve bu sürecin gelişiminde yeni bir aşama belirlediler. Senfonik müzik, C. Hajiyev'in yaratıcılığının ana parçasıydı. Bestecinin üçüncü, dördüncü ve beşinci senfonileri, seçtiğimiz ana araştırma konusu açısından ilgi çekici eserlerdir. Bu senfonilerin notaları, orkestra dilinin özelliklerini yansıtan bir takım noktalara sahiptir. Özellikle C. Hajiyev'in notaya dahil ettiği vurmalı çalgıların yeri ve konumu, eser boyunca icra edilen işlevler, bestecinin 20. yüzyıl müziğindeki modern akımlara karşı duyarlı tavrını ifade ediyordu. İncelediğimiz senfonilerde perküsyon grubunun çeşitliliği, vurmalı çalgıların solo partileri, alışılmışın dışında topluluk besteleri kendini gösterdi. Özellikle besteci, senfoninin ana fikir içeriğini aktarmada, formun tükenmesinde bu grubun olanaklarını ustaca kullanmıştır. Soltan Hacıbeyov'un senfonik eserlerinde orkestra dilinin zengin tını özellikleri ana unsurlardan biri olarak kendini göstermiştir. İncelemeye dahil ettiğimiz "Kervan" senfonik plakları, vurmalı çalgıların sanatsal ve teknik kabiliyetlerinin ve tını özelliklerinin ustaca kullanımının parlak bir örneğidir. Her iki bestecinin senfonik yaratıcılığı Azerbaycan müzik kültürünün gelişmesinde özel bir rol oynamıştır.