Türkiye’de müzik araştırmalarının gelişmesi bağlamında akademik dergilerin betimsel incelenmesi

Özet

Türkiye’de müzik araştırmalarının gelişiminde akademik dergilerin sayısının artmasının yanında niteliksel açıdan da bazı gelişmeler göze çarpmaktadır. Bu özelliklerin daha detaylı incelenmesi, müzik araştırmacılarının da bilinçlenmesi açısından oldukça önemlidir. Bu araştırma Türkiye’deki müzik alanında yayın yapan akademik dergilerin niteliksel açıdan ne durumda olduğu sorunsalını ortaya koymak için yapıldı. Araştırma, nitel araştırma türlerinden doküman analizi tekniği ve akademik dergilerin amaç ve kapsam ifadelerindeki arka plan ile yayın politikalarındaki yansımanın belirlenmesi açısında da söylem analizi tekniğine uygundur. Araştırma kapsamına dergilerin seçiminde direkt müzik araştırmaları ile ilgili olanlar 6 (altı) tane, ve müzik ve sanat araştırmaları ile ilgili olanlar 5 (beş) tane ve dolaylı müzik araştırmaları (sanat) ile ilgili olanlar 15 (onbeş) tane olmak üzere üç grupta inceleme yapıldı. Direkt müzik araştırmaları ile ilgili dergiler; Rast Müzikoloji Dergisi, Türk Müziği dergisi, Musicologist, Çevrimiçi Müzik Bilimleri Dergisi, Etnomüzikoloji Dergisi, AKU Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi’dir. Müzik ve sanat araştırmaları ile ilgili dergiler; Sahne ve Müzik, Eurasioan Journal of Music and Dance, Konservatoryum, Balkan Müzik ve Sanat Dergisi, Yegah Müzikoloji Dergisi şeklindedir. Sanat ile ilgili olan dergilerden son sayılarında sadece müzik araştırmaları olan Journal for the Interdisciplinary Art and Education yanında toplamda 16 akademik dergi bulunmaktadır. Yapılan niteliksel incelemelerde, üç tanesi devlet üniversitesi desteği, bir tanesi dernek desteği, iki tanesi kişisel destek ve sadece 2 tanesi bir yayınevi bünyesinde yayınlanmaktadır. Bu dergilerden sadece iki tanesi dünyanın en önemli indekslerinden olan Scopus ve Web of Science indeksinde taranmaktadır. Müzik araştırmaları ile ilgili dergilerin “amaç ve kapsam” ifadelerinin çoğunda eksik olduğu görüldü. Rast Müzikoloji Dergisi, Türk Müziği dergisi, Journal for the Interdisciplinary Art and Education, AKU Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi amaç ve kapsam ifadeleri bulunmaktadır. Diğer dergilerde amaç ve kapsam ifadelerinin yer almadığı görüldü. Bunun yanında müzik dergilerinin adları ile yayın politikalarıyla çelişkilere rastlandı. Örneğin Balkan Müzik ve Sanat Dergisi’nde yayınlanan makalelerin Balkan bölgesinden olma ve Balkan müziği ile ilgili olma konusunda yetersiz kaldığı görüldü. Müzik araştırmaları ile ilgili dergilerin başlıklarının seçimine, amaç ve kapsam ifadelerinin oluşturulması ile ilgili editöryal ve yayıncılık eğitimi ile ilgili desteklerin alınması önerilir.