Türk müziğinin dijital temsili: 2000–2025 yılları arasında yapılan çalışmaların sistematik incelemesi

Özet

Bu çalışma, Türk müziğinin icraya dayalı zengin yapısının biçimsel ve hesaplamaya dayalı dijital sistemlerde nasıl temsil edildiğini incelemekte ve bu süreçte ortaya çıkan güçlü ve zayıf yönleri sistematik biçimde ortaya koymaktadır. 2000–2025 yılları arasında yayımlanan 574 akademik çalışmanın taranması ve 169 kaynağın ayrıntılı incelenmesi sonucunda, makam kuramının algoritmik temsili, mikrotonal perde sistemlerinin sayısal ortama aktarılması, usul yapılarının modellenmesi ve Türk müziği çalgılarının dijital ortamda yeniden üretilmesi alanlarında önemli ilerlemeler tespit edilmiştir. Makambox, Makampedia, KORAL ve ATMMC gibi yazılımlar, bu ilerlemelerin somut örnekleri olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte bulgular, alanın merkezinde yer alan bir “temsil sorunu”na işaret etmektedir: Türk müziği kuramının süreklilik gösteren, bağlama duyarlı ve icraya yaslanan yapısı ile yaygın dijital teknolojilerin çoğunlukla ayrık, statik ve genelleştirici mimarileri arasında belirgin bir uyumsuzluk bulunmaktadır. Seyir kavramının biçimsel olarak tanımlanmasındaki güçlükler, MIDI protokolünün mikrotonal sınırlılıkları ve ortak standartların eksikliği, bu uyumsuzluğun başlıca yansımalarıdır. Çalışma, bu ayrışmaları çözümleyerek eğitim, icra, arşivleme, besteleme ve altyapı alanlarında geliştirilebilecek somut araştırma ve tasarım yönelimlerine ilişkin öneriler sunmaktadır.