Kanunî Ahmet Yatman’ın müzikal kimliğini oluşturan kültürel unsurların incelenmesi

Özet

Ahmet Yatman, taksim ve refakat konusundaki ustalığı, ekol kabul edilen müzikalitesi ve yaşadığı dönemde ön planda konumlandırılmış geleneksel bir çalgı olan kanunla gerçekleştirdiği farklı müzik türlerindeki icraları ile 20. yüzyıl Türk kanun icracıları arasında özel bir konumda yer almaktadır. Yaşadığı yüzyılda hem Türk makam müziğinin “Batı” kültürü ekseninde değişimine hem de müziğin popüler kültür ve iletişim kavramları ekseninde yaşanan dönüşüme birebir şahit olmuş ve bu sürece son derece uyumlu bir sanat hayatı sürdürmüştür. Çalışmada, sözkonusu sürece ayna olabilecek özellikler mercek altına alınmış ve sanatçının müzikal kimliği, müzisyenliğini etkileyen kültürel bağlamlar ekseninde incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır Müzik eğitimi tavır aktarımı üzerinden anlatılmış; daha sonra doğduğu ve yaşadığı yerler olan Fener-Balat-Ayvansaray bölgesinin dönemsel kültürü incelenmiştir. Ayrıca Çingene/Roman kimliği ile müzikal kimliği arasındaki bağlantı noktalarına temas edilmiş; saray, radyo ve gazino çalışmaları da ayrıca ele alınarak açıklanmıştır. Sanat yaşamında önemli bir yeri olan yurt dışı çalışmalarıyla birlikte oluşmuş geniş repertuvarı, tür çeşitliliğine odaklanılarak aktarılmış ve müzisyenliğinin ana hatları betimlenmiştir. Ahmet Yatman,  zamanının popüler müzik çevrelerinde aranılan bir müzisyen olarak yurt içi ve yurt dışı konserleri, gazino programları, radyo icraları, özel konser faaliyetleri ve plâk çalışmalarındaki üst düzey icrası ile sağladığı konum ve sahip olduğu müzikal türler açısından büyük bir çeşitlilik gösteren zengin repertuvarı bulunmaktadır .Kanunu meşk sistemiyle değil de ağırlıklı olarak mekânlarda pratik yollarla öğrenen sanatçının doğduğu ve yaşadığı Fener-Balat-Ayvansaray bölgesinin Ermeni, Musevi, Rum ve Romanlardan oluşan kozmopolit yapısının müziğini etkilemesi ve bu çokkültürlü yapının sanatçının yurtdışındaki müzik türlerine uyumlanmasını kolaylaştırması da çalışmanın dikkat çekici sonuçları arasındadır.