Uzaktan Eğitimle Türk Din Mûsikîsi Derslerine Yönelik Tutum-Görüşler Ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması

Özet

Uzaktan eğitim, Türkiye ve dünyada pandemi (Covid-19) süreciyle birlikte olası kriz dönemlerinde örgün eğitimin alternatif süreçleri arasındaki yerini almıştır. Bu deneyim her alanda olduğu gibi uygulamalı eğitimlerde de araştırmacıları, verimliliği artırmaya yönelik saha çalışmalarına yöneltmiştir. Aynı doğrultuda olan bu çalışmada; İlahiyat ve İslami İlimler Fakültelerinde eğitim gören öğrencilerin, uzaktan eğitimle Türk din mûsikîsi derslerine yönelik, tutum düzeylerini tespit edebilmek adına geçerlik ve güvenirliği saptanmış bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Türkiye’nin 7 bölgesinde yer alan 14 farklı üniversiteden 796 öğrenci katılım göstermiş; ön kontrol sürecindeki veri temizleme aşamasında bu sayı 664’e düşürülmüştür. Elde edilen veriler üzerinden gerçekleştirelen analizler için IBM Statistics 26.0 ile Amos 22.0 adlı programlar kullanılmıştır. İşlenen verilerin faktör analizine uygunluğunun ve örneklem büyüklüğünün test edilebilmesi adına Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) örneklem yeterliliği ölçütü ile Bartlett (Bartlett’s test) küresellik testleri yapılmıştır. Bu kapsamda KMO’nun “oldukça iyi” bir değerde, Bartlett’s testin de istatistiksel olarak “anlamlı” bir değerde olduğu belirlenmiştir. Ölçek için faktör çıkarma işlemine geçildiğinde Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) uygulanarak faktörlerin toplam varyansın %60,739’unu açıkladığı görülmüş ve ölçeğin 4 faktörlü bir yapı oluşturduğu tespit edilmiştir. Ortaya çıkan faktör yapısının Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) ile farklı uyum testleri bağlamında sağlaması yapılarak elde edilen bulguların “iyi, kabul edilebilir ve anlamlı” değer aralıkları içerisinde olduğu görülmüştür. Geçerliği sağlanan ölçek için Cronbach Alfa ile güvenirlik hesaplaması da yapılarak ölçek genelinin “iyi” güvenirlikte olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak geçerliği ve güvenirliği ortaya konmuş 16 maddeli ve 4 faktörlü bir yapıya sahip “Uzaktan Eğitimle Türk Din Mûsikîsi Derslerine Yönelik Tutum Ölçeği” geliştirilmiş; ölçeğin geliştirilme süreci ile ilgili aşamalar “veri toplama aracının geliştirme süreci” alt başlığında verilerek elde edilen sonuçlar bulgular bölümünde işlenmiştir. Öyle ki alan bilime yönelik (Türk din mûsikîsi özelinde) ilk ölçek geliştirme olarak literatüre kazandırılan bu çalışmanın araştırmacılar için güncel ve başvurulabilir bir veri toplama aracı olması hedeflenmiştir.